Odyoloji Tanımı ve Hizmet Kapsamı

Odyoloji, işitme ve iletişim bozukluklarının erken tanı, değerlendirme ve rehabilitasyonunu kapsayan çok yönlü bir alandır.

ABD yasa ve yönetmeliklerinde “ilişkili hizmetler” çerçevesinde tanımlanan odyoloji; hem okul öncesi hem de okul çağındaki çocukların ihtiyaçlarına yönelik farklı kapsam ve uygulamalar içerir.

Odyoloji Kapsam-I

1. İşitme Kayıplı Çocukların Saptanması

   • Tarama ve risk kriterlerine göre okul çağı çocukları belirlenir.

2. İşitme Kaybının Tanımlanması

   • Kayıp türü, derecesi ve özellikleri audiometrik testlerle ortaya konur.

   • Gerekirse tıbbi değerlendirme ve bakım için yönlendirme yapılır.

3. Habilitasyon Hizmetleri

   • Dil geliştirme, işitsel eğitim, dudak okuma ve konuşma koruma programları düzenlenir.

   • İşitme değerlendirmeleri periyodik olarak tekrarlanır.

4. Koruyucu Programlar

   • Gürültü kontrolü, bilgilendirme ve tarama kampanyaları yoluyla işitme kaybının önlenmesine yönelik çalışmalar yürütülür.

5. Danışmanlık ve Rehberlik

   • Çocuk, veli ve öğretmenler; işitme kaybının etkileri, iletişim stratejileri ve destek hizmetleri konusunda bilgilendirilir.

6. Amplifikasyon İhtiyacının Belirlenmesi

   • Bireysel ve grup cihazları seçilir, uygun işitme cihazı veya FM sistemi takılır ve etkinliği değerlendirilir.

Odyoloji Kapsam-II

1. Erken Tanı ve Tarama

   • Bebeklik ve okul öncesi dönemde işitme bozukluğu risk faktörleri göz önüne alınarak odyolojik taramalar yapılır.

2. İşitme ve İletişim Fonksiyonlarının Ölçülmesi

   • Geniş yelpazede objektif ve subjektif değerlendirmelerle hem işitme duyusu hem de iletişim becerileri analiz edilir.

3. Gerekli Yönlendirmeler

   • Habilitasyon veya rehabilitasyon için tıbbi, genetik ve diğer profesyonel hizmetlere sevk gerçekleştirilir.

4. Rehabilitasyon ve Eğitimsel Destek

   • İşitsel eğitim, aural rehabilitasyon, dudak okuma ve cihaz oryantasyonu programları uygulanır.

5. Önleyici Hizmetler

   • Ailelere ve bakım verenlere işitme kaybını önleyici uygulamalar ve eğitim verilir.

6. Amplifikasyon ve Cihaz Desteği

   • Bireye özel dinleme ve titreşimli cihaz ihtiyaçları saptanır; seçim, uygulama ve izleme süreçleri yürütülür.

Uygulamada Öne Çıkan Noktalar

• Erken Müdahale: Part C ile tanımlanan tarama ve eğitim programları, çocukların dil ve sosyal gelişimini kritik dönemde destekler.

• Eğitim Ortamı Entegrasyonu: Part B kapsamında yürütülen işitme cihazı ayarlamaları, öğretmen desteği ve sınıf içi akustik iyileştirmeler, okul başarısını artırır.

• Aile ve Ekip Çalışması: Hem habilitasyon hem rehabilitasyon süreçleri; odyolog, öğretmen, veli ve diğer uzmanların koordinasyonuyla yürütülür.

• Koruyucu Yaklaşımlar: Gürültü maruziyetinin azaltılması, bilgi kampanyaları ve düzenli işitme kontrolleri, ilerleyen yaşlarda ortaya çıkabilecek kayıpları önlemeye yardımcı olur.

Kapsam-I ve Kapsam-II tanımları arasındaki temel fark, müdahale yaş grubunun (okul öncesi vs. okul çağı) ve uygulama odağının (habilitasyon önleyici vs. eğitim destekleyici) farklılaşmasıdır.

Her iki bölüm de odyoloğun hem tıbbi hem de eğitsel boyutlarda çocukları desteklemesini öngörür; amaç, işitme kaybının yaşam kalitesi üzerindeki olumsuz etkilerini en aza indirmektir.