Yüksek Lisans Öğrencilerinin Askerlik Tecili (2025)

Kimler yüksek lisans ile askerlik tecil ettirebilir?

• Yüksek lisans düzeyinde eğitim görenler: Yüksek lisans programına kesin kayıt yaptırmış veya öğrenci statüsündeki Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı erkek yükümlüler askerliklerini tecil ettirebilir. Yüksek lisans (tezli/tezsiz) veya daha üstü düzeyde (doktora vb.) öğrenim görüyor olmak gereklidir. Örneğin bir lisans (4 yıllık) mezunu ancak yüksek lisans kaydıyla askerlik tecil hakkı kazanır; aynı eğitim düzeyinde (tekrar lisans) veya daha düşük seviyede bir programa kayıtlı ise tecil yapılamaz.

• Askere sevk olmamış ve fiilen öğrenci olanlar: Tecil için kişinin halen öğrencilik statüsünde olması, yoklama kaçağı veya bakaya durumda bulunmaması gerekir. Yurt içi/yurt dışı yüksek lisans kayıtları tanınırlık durumuna göre kabul edilir (YÖK denklik vb. gerekiyorsa tamamlanmalıdır).

• Yaş sınırı: Yüksek lisans öğrencilerinin askerlikleri, 32 yaşını doldurdukları yılın sonuna kadar ertelenebilir. Bu sınırı geçenler için ek tecil hakkı yoktur. Dolayısıyla, Kimler askerlik tecil ettirebilir? sorusunun yanıtı özetle, kayıtlı ve devam eden yüksek lisans öğrencisi olmak şarttır.

Tezli ve tezsiz yüksek lisans programlarında askerlik tecili farkı var mı?

• Yaş sınırı bakımından fark yoktur: Hem tezli hem tezsiz yüksek lisans öğrencilerinin askerlikleri, kanuni düzenlemeye göre yine 32 yaş yılı sonuna kadar ertelenebilir.

• Tecil süreleri farklıdır: Programın normal ve azami süresi ile ilişkilidir. Resmi üniversite uygulamalarına göre tezli yüksek lisans öğrencileri için toplam 3 yıl 4 ay (6 dönem), tezsiz yüksek lisans öğrencileri için 1 yıl 6 ay (3 dönem) askerlik tecil hakkı tanınmaktadır. (Bir “dönem” yarı yıla karşılık gelmektedir.) Bu süreler YÖK’ün azami öğrenim süresi içindedir. Örneğin Eskişehir Tek.Üniversitesi verilerine göre tezsiz YL için 1,5 yıl (3 dönem), tezli YL için 3 yıl 4 ay (6 dönem) sınırı uygulanır.

• Genel kural: Özetle, yaş sınırlaması aynı olmakla birlikte tezli programlarda süre daha uzundur. Her iki durumda da belirtilen sürelerde tecil süresi sona ermezse eğitim devam ettiği sürece düzenli uzatma yapılabilir, ancak 32 yaş sınırı aşılmaz.

Askerlik tecil süresi ne kadar? (Resmi kaynaklara göre yıl sınırları)

• Tezli yüksek lisans: En fazla 3 yıl 4 ay (6 dönem) ertelenir. (Normalde 2 yıl olan tezli YL eğitimine 1 yıl fazladan süre verilir.)

• Tezsiz yüksek lisans: En fazla 1 yıl 6 ay (3 dönem) ertelenir. (Normalde 1 yıl olan tezsiz YL eğitimine fazladan 6 ay verilir.)

• Yönetmelik hükmü: Askeralma Yönetmeliği’ne göre master öğrencilerinin askerlikleri, belirlenen bu süreleri aşmamak kaydıyla ertelenebilir. Örneğin tezsiz YL için 3 dönem (yaklaşık 18 ay), tezli YL için 6 dönem (yaklaşık 40 ay) sınırı resmî kayıtlara geçmiştir.

• Yaş sınırı: Yukarıdaki süreler kadar tecil hakkı tanınsa da, bu erteleme 32 yaş yılı sonuna kadar geçerlidir. Örneğin 1993 doğumlu bir öğrenci, yaş sınırı gereği 2025 yılı sonunda tecil edilebilir; 2026 yılında bu hakkı kalmaz.

Hangi belgelerle tecil yapılır?

• Kimlik ve nüfus belgeleri: Nüfus cüzdanı veya T.C. kimlik kartı fotokopisi ile vukuatlı nüfus kayıt örneği (nüfus bilgilerinin ayrıntılı hali) gereklidir.

• Öğrenci belgesi: Kayıtlı olunan yüksek lisans programını gösteren güncel onaylı öğrenci kayıt belgesi (öğrenci belgesi/enrollment letter). Bu belge son üç ay içinde alınmış olmalıdır. Üniversite öğrenci işleri genellikle barkodlu veya kaşeli öğrenci belgesi verir.

• Mezuniyet belgesi: Önlisans/lisans mezunu öğrenciler mezuniyet diploması veya detaylı mezuniyet durum belgesi sunmalıdır. (Örneğin yurt dışı mezunları için YÖK denklik belgesi gibi.) Bu belge, en son bitirilen eğitim düzeyini kanıtlar.

• Askerlik Durum Belgesi: Güncel askerlik durumunu gösteren belge (işlem dönemi itibariyle yoklaması yapılmış askerlik durum belgesi) gereklidir. Bu, e-Devlet’ten alınabilir veya askerlik şubesinden doğrudan temin edilir.

• Tecil dilekçesi: Öğrencinin ad-soyadı, TCKN, öğrenim bilgileri vb. içeren imzalı askerlik sevk tecil dilekçesi yazması zorunludur. (Bazı üniversiteler örnek dilekçe formu sağlar.)

• Fotoğraf: Başvuru dosyasına son 6 ay içinde çekilmiş bir adet vesikalık fotoğraf eklenir.

• Not: Yurtdışındaki öğrenciler için pasaport fotokopisi, YÖK kurum tanıma/denklik belgeleri ve eğitim ataşelikleri formülleri gibi ilave belgeler gerekebilir.

Süreç nasıl işler? Üniversite mi yoksa kişi kendisi başvurur?

• Öğrenci başvurusu: Tecil talebini öğrenci kendisi yapar. İlgili dönem belgelerini (güncel öğrenci belgesi, askerlik durum belgesi, nüfus vb.) hazırlayıp imzalı dilekçe ile askerlik şubesine müracaat eder. Üniversite öğrenci işleri bu belgelerin düzenlenmesinde yardımcı olabilse de, işlem resmî başvuru öğrenci eliyle askerlik dairesine iletilir.

• Zamanlama: Askerlik sevk tecil başvurusu genellikle her dönem (yarıyıl) başında veya vize yazışması gibi dönem uzatma aşamasında yapılır. Yeni kayıt yaptıran öğrenciler kesin kaydın hemen ardından dilekçeyi okula veya şubeye sunmalıdır. Üniversiteler çoğunlukla “Askerlik Sevk Tecil Dilekçesi” gibi form sağlar, ancak işlemi sonuçlandıran makam MSB Askeralma Bölge Başkanlığıdır.

• E-Devlet uygulamaları: Günümüzde askerlik durum belgesi ve sevk erteleme talebi e-Devlet üzerinden de alınabilmektedir. E-Devlet’te askerlik bilgilerinden hangi işlemlerin yapılabileceği görülebilir (ör. “Askerlik Durum Belgesi Al”). Ancak başvuru dilekçesi genellikle yazılı olarak hazırlanır.

• Yurt dışı başvuruları: Yurtdışındaki öğrenciler, Türk eğitim ataşelikleri/konsoloslukları aracılığıyla başvurabilir (başvuru belgeleri yukarıdakilerin yabancı versiyonunu içerir).

Tecil hakkı hangi durumda sona erer?

• Öğrenciliğin sonlanması: Yüksek lisans programından ilişik kesilmesi, kaydın silinmesi, disiplin ya da sağlık sebebiyle öğrencilik hakkının iptali durumunda askerlik tecili iptal edilir. Kayıt dondurma veya iki dönem üst üste başarısızlık da benzer şekilde işleme alınır. Yatay geçiş (başka programa geçiş) yapıldığında önceki tecil iptal edilip, yeni programa göre yeniden başvuru gerekir.

• Mezuniyet: Öğrenci yüksek lisansını başarıyla tamamlayıp mezun olursa (tezi verip öğrenci statüsünü kaybederse), ikinci bir yıl erteleme süresi olsa bile tecil sona erer. MEB/ASAL uygulamasına göre yüksek lisans mezunlarının askerlikleri mezuniyet sonrası bir yıl ek süreyle ertelenir; bu süreyi aşanlar askerlikten muaf sayılır.

• Yaş sınırının aşılması: Kişi 32 yaşını doldurduktan sonra artık eğitim süresi devam etse bile askerlik tecili uzatılmaz; tecil süresi o yılın sonunda biter. (Bazı kaynaklarda “33 yaş” şeklinde ifade edilse de kanuni sınır 32’dir.)

• Diğer nedenler: Belgelerde sahtecilik, yanlış beyanda bulunma ya da sevk edilmemeyi gerektiren durumlar özel statülere tabidir. Genel olarak, yukarıdaki durumlardan herhangi biri oluştuğunda ASAL öğrenciye tecil iptali bildirimi gönderir.

2025 İtibariyle MSB, YÖK ve Üniversite Yönlendirmeleri

• MSB (Askeralma Genel Müdürlüğü) tutumu: 7179 sayılı kanun ve Askeralma Yönetmeliği’nde 2019’da yapılan değişiklikler geçerliliğini korumaktadır. Buna göre yüksek lisans öğrencilerine 32 yaş yılı sonuna kadar erteleme hakkı tanınmaya devam etmektedir. MSB’nin resmi sitesi, “Öğrencilerin Askerlik Erteleme İşlemleri” başlıklı kılavuzlarında yüksek lisansla ilgili bu kuralı açıklar. 2025 yılında bu esaslar değişmemiştir.

• YÖK yönlendirmesi: Yükseköğretim Kurulu’ndan bu konuda yeni bir duyuru veya farklı düzenleme gelmemiştir. YÖK genellikle Yurt İçi/Yurt Dışı Eğitim ile ilgili genel kuralları belirlemekle birlikte, askerlik erteleme ayrıntısı MSB’de düzenlenmiştir. Dolayısıyla YÖK’ün mevcut duyurularında askerlikle ilgili husus yüksek lisans için “öğrencilik statüsü” kapsamında yer alır. Üniversiteler de YÖK’ün azami öğrenim sürelerine uygun şekilde erteleme sürelerini yönetmeliklerle belirler.

• Üniversite uygulamaları: Üniversitelerin öğrenci işleri birimleri, MSB ve YÖK mevzuatı paralelinde hareket eder. Çoğu üniversite web sitesinde “Askerlik İşlemleri” veya “SSS” bölümü altında yüksek lisans tecili bilgileri yer alır. Örneğin, Eskişehir Teknik Üniversitesi Yüksek Lisans Enstitüsü sayfasında askerlik sevk tecil süresi ve başvuru usulü detaylıca açıklanmıştır. Ayrıca Sakarya Üniversitesi, KSU vb. enstitüler de benzer verileri yayınlamaktadır.

• e-Devlet ve teknik gelişmeler: 2025 itibariyle askerlik işlemlerinin e-Devlet entegrasyonu devam etmektedir. Öğrenciler e-Devlet’ten askerlik durum belgesi alabilir, gerekli diğer bilgileri e-devlet üzerinden kontrol edebilir. Üniversiteler, öğrencilerini e-Devlet ve ASAL duyurularına yönlendirmektedir. 2025 yılı askerlik yoklama ve erteleme takvimine MSB tarafından ilan yapılmış olup, yüksek lisans öğrencileri de bu takvime göre hareket eder.

Kaynaklar: Anılan süre ve koşullar 7179 sayılı Kanun ve Askeralma Yönetmeliği esas alınarak açıkça belirlenmiştir. Örnek olarak Milli Eğitim Bakanlığı yurtdışı ataşelikleri ve üniversite öğrenci işleri, askerlik erteleme süreci ve belgeleri hakkında rehberlik sunmakta, yukarıda belirtilen hükümlere atıfta bulunmaktadır. Bu çerçevede 2025’te geçerli olan kural ve uygulamalar yukarıdaki gibidir.