Özel Çalışma: Akustik Refleks Nedir? Test Nasıl Yapılır? Mekanizması ve Kullanım Alanları Nedir? İşitme Kaybı Durumuna göre Akustik Refleks Yanıtları Nedir?

Akustik Refleks Nedir?

Akustik refleks, iç kulağa gelen yüksek şiddetli seslerin etkisini azaltan ve işitme mekanizmasını koruyan bir savunma mekanizmasıdır. Bu refleks, stapes kasının (m. stapedius) kasılmasıyla ortaya çıkar. Yüksek şiddetli sesler stapes kasını uyarır ve bu kasılma, iç kulaktaki tüy hücrelerinin zarar görmesini önler. Akustik refleks, işitme sisteminin çeşitli patolojilerinin tespit edilmesinde de kullanılır.

Akustik Refleks Ölçümü Nasıl Yapılır?

Akustik refleks ölçümü, orta kulaktaki patolojileri ve işitme siniri ile ilgili sorunları belirlemek için kullanılan bir testtir. Bu test sırasında kulak kanalına bir prob yerleştirilir ve bu prob, belirli bir şiddette sesler gönderir. Prob ton, kulak zarının akustik impedansını değiştirir ve yüksek şiddetli seslerde zarın gevşemesini, düşük şiddetli seslerde ise gerilmesini sağlar. Refleks yanıtları, ipsilateral (aynı kulak) ve kontralateral (karşı kulak) olmak üzere iki şekilde ölçülür.

Akustik Refleks Testlerinin Kullanım Alanları

• Orta kulak patolojilerinin tespitinde

• İç kulak patolojilerinin ayırıcı tanısında

• Retro koklear patolojilerin değerlendirilmesinde

• Fasiyal sinir paralizisinde lezyonun yerinin belirlenmesinde

Akustik Refleks Testinin İşitsel Lokalizasyona göre Ayırıcı Tanısı

• Orta Kulak Patolojileri: Hafif derecedeki bilateral orta kulak patolojilerinde ipsilateral ve kontralateral refleksler kaybolabilir.

• İç Kulak Patolojileri: İç kulak patolojilerinin ayırıcı tanısında kullanılır.

• Retro Koklear Patolojiler: İşitme siniri ve işitme yollarındaki patolojilerin değerlendirilmesinde kullanılır.

• Fasiyal Sinir Paralizisi: Fasiyal sinir lezyonlarının yerinin belirlenmesinde kullanılır.

Akustik Refleks Mekanizması ve Önemi

Akustik refleks testi, ipsilateral ve kontralateral yoldan kaydedildiğinden sağ-sol, her iki işitsel sinir sisteminin bütünlüğünün test edilmesine olanak sağlar.

• Timpanik refleks:

  • Mekanizma:

    • Tensor timpani malleusu içe doğru çeker.

    • Stapes kası stapesi dışa doğru çeker.

    • Bu yüksek şiddetli seslerin geçişini azaltır.

  • İnnervasyonu:

    • Afferenti: 8. sinir

    • Efferenti: 7. ve 5. sinir

  • M. tensor timpani’nin kasılması çekiç kemiğinin uzun kolunu mediale doğru çeker ve kulak zarının titreşimini azaltır.

  • M. stapediusun kasılması ise özenginin taban parçasını oval pencereden geri çeker.

  • Orta kulaktaki stapes ve tensor timpani kaslarının iletimde etken rolü vardır.

    
    

• Yüksek şiddetli seslerde orta kulak kaslarının refleks olarak kasılması:

  • İç kulağı gürültüye bağlı akustik travmadan korur.

  • Orta kulak kasları, yüksek şiddetli alçak frekanslı uyaranlarda, şiddet aralığının alt kısmında yüksek şiddetli sesi sabit tutarak, sesin kokleaya girişinde sadece alçak frekanslı yanıtlarda refleks eşiğinin 20 dB ve üzerinde mükemmele yakın bir otomatik kazanç sağlar. Yani yüksek şiddetli uyaranlarda iç kulağı korumak için stapes kasının kontraksiyonu 80-90 dB’lik uyaranlarda 10-20 dB’lik bir kazanç azalması sağlar.

  • Stapes kasının maksimum kontraksiyonu, uyaran kulağa geldikten ortalama 63 msn sonra oluşur. Tensor timpani adalesinin de yüksek sese karşı kontraksiyon hareketi ile kemikçik zinciri hareketini sınırlayarak, iç kulağı koruduğu ileri sürülmektedir.

  • Orta kulak kasları ile ilgili birçok fonksiyon önerilmiştir (Pickles, 2012; Yost, 2013; Madanoğlu, 2003).

  • Orta kulak kaslarının orta kulak frekans yanıtları üzerinde de etkisi vardır. Kas kontraksiyonu frekansa göre farklılık gösterir.

  • Yüksek şiddetli alçak frekanslı uyaran, geniş bir frekans aralığında yüksek frekanslı uyaran yanıtlarını orta kulak kaslarının kasılması ile maskeleyebilir. Yapılan bir çalışmada derin anestezi altında ki kedilerde stapes kasının kasılması 40 dB veya daha fazla alçak frekanslı gürültünün yüksek frekanslı sesleri maskelemesini azaltmıştır.

  • Bu mekanizma, alçak frekanslı seslerin azalmasını sağlarken, yüksek frekanslı sesleri kapsayan konuşma seslerinin daha iyi duyulmasına neden olur.

Akustik Refleksin Kullanım Alanları

• Orta kulak patolojilerinin ortaya çıkarılmasında kullanılır.

  • Hafif derecedeki bilateral orta kulak patolojilerinde ipsilateral ve kontralateral refleksler kaybolabilir.

• İç kulak patolojilerinin ayırıcı tanısında.

• Retro koklear patolojilerin değerlendirilmesinde.

• Fasiyal sinir paralizisinde lezyonun yerinin belirlenmesinde kullanılmaktadır.

Akustik Refleks

• Stapes kası, yeterli şiddet ve sürede akustik sinyal verilmesi ile kasılabilir. Bu kasılma akustik refleks olarak adlandırılır.

• Diğer bir deyişle, işitme eşiğinden 70-80 dB daha yüksek bir sesle uyarıldığında, stapes kasının kasılması kompliansta ölçülebilir değişikliğe neden olmasıyla akustik refleks oluşur.

  
  

Akustik refleks testi sonuçlarıyla ilgili 11 madde ve uyaranın verildiği yöne göre dört farklı durumun yer aldığı tablonun analiz edilmesi ve sınıflandırması:

Normal İşitme

Koşul A: Normal işitme yetisine sahip bireylerde, hem sağ hem de sol kulak için akustik refleksler normal duyum seviyelerinde mevcut olur. Bu, işitme sisteminin tüm bileşenlerinin normal çalıştığını gösterir. Bu durumda, işitme yollarında herhangi bir problem olmadığı anlaşılır.

İletim Tipi İşitme Kaybı

Koşul B: Bir kulağın normal, diğer kulağın iletim tipi işitme kaybı olduğu durumda, işitme kaybı olan kulakta refleksler yoktur. Ancak, normal işiten kulakta refleksler normaldir. Bu durum, orta kulakta bir problem olduğunu gösterir. İletim tipi işitme kaybı genellikle kulak zarı veya orta kulaktaki kemikçiklerin işlev bozukluğundan kaynaklanır.

Koşul C: İki kulakta da iletim tipi işitme kaybı varsa, hem ipsilateral hem de kontralateral refleksler yoktur. Bu, iletim tipi işitme kaybının refleks yollarını etkilediğini ve refleksin ortaya çıkmasını engellediğini gösterir. Bu durumda, her iki kulakta da orta kulak problemleri mevcuttur.

Koklear İşitme Kaybı

Koşul D: Bir kulağın normal, diğer kulağın hafif-orta derecede koklear işitme kaybı olduğu durumda, işitme kaybı olan kulakta refleksler düşük duyum seviyelerinde mevcutken, normal kulakta refleksler normal duyum seviyelerinde mevcuttur. Bu, iç kulaktaki tüy hücrelerinin hasar gördüğünü gösterir.

Koşul E: İki kulakta da hafif-orta derecede koklear işitme kaybı varsa, refleksler her iki kulakta da düşük duyum seviyelerinde mevcuttur. Bu, koklear işitme kaybının duyum seviyesini düşürdüğünü ancak refleks yollarının hala çalıştığını gösterir. Koklear işitme kaybı, genellikle iç kulaktaki tüy hücrelerinin hasarından kaynaklanır.

Koşul F: Şiddetli koklear işitme kaybı olan bireylerde, her iki kulakta da refleksler yoktur. Bu, iç kulakta ciddi bir hasarın olduğunu ve reflekslerin ortaya çıkmasını engellediğini gösterir. Bu durumda, iç kulaktaki tüy hücreleri büyük ölçüde zarar görmüştür.

Sinirsel İşitme Kaybı

Koşul G: Bir kulağın sekizinci sinir işitme kaybı, diğer kulağın normal işitme yetisine sahip olduğu durumda, sinirsel işitme kaybı olan kulakta refleksler yüksek duyum seviyelerinde mevcut veya yoktur. Normal kulakta refleksler normaldir. Bu durum, işitme sinirindeki hasarın refleks yollarını etkilediğini gösterir.

Koşul H: Bir kulağın yedinci sinir işitme kaybı, diğer kulağın normal işitme yetisine sahip olduğu durumda, sinirsel işitme kaybı olan kulakta refleksler mevcut değilken, normal kulakta refleksler normaldir. Bu durum, yedinci sinirdeki hasarın refleks yollarını etkilediğini gösterir.

Beyin Sapı Patolojisi

Koşul I: Bir kulağın normal, diğer kulağın beyin sapı patolojisi olduğu durumda, beyin sapı patolojisi olan kulakta kontralateral refleksler yoktur, diğer refleksler normaldir. Bu, beyin sapındaki hasarın refleks yollarını etkilediğini gösterir. Beyin sapı, işitme sinyallerinin beyne iletilmesinde önemli bir rol oynar.

Koşul J: Beyin sapı patolojisi durumunda, kontralateral refleksler yoktur, diğer refleksler normaldir. Bu durumda, işitme sinyallerinin beyin sapından geçişi engellenir.

Kortikal Patoloji

Koşul K: Bir kulağın işitsel korteks patolojisi, diğer kulağın normal işitme yetisine sahip olduğu durumda, her iki kulakta da refleksler normal duyum seviyelerinde mevcuttur. Bu, kortikal hasarın refleks yollarını etkilemediğini gösterir. İşitsel korteks, işitme algısında önemli bir rol oynar ancak refleks yollarını doğrudan etkilemez.

Sonuç

Akustik refleks testleri, işitme kaybının türünü ve derecesini belirlemede önemli bir araçtır. Yukarıdaki tablo ve açıklamalar, farklı işitme kaybı türlerine göre akustik reflekslerin nasıl değiştiğini ve bu değişimlerin ne anlama geldiğini ortaya koymaktadır.

[VestibuloCochlear (Vestibüler & Koklear), İşitme & Denge Bilimi'ne Hizmet Eden Topluluk için Oluşturulmuş, Deneyimsel ve Sonuçsal Bir Projedir.] [Odyometri & Odyoloji Camiası için Özgün Notları, Tasarımları & Derleme Makaleleri İçerir.]