İşitme ve Görme Bozuklukları Tanımları: Sağır, İşitme Engelli ve Kör-İşitme Engelli Bireyler

Eğitimde ve rehabilitasyonda doğru yaklaşımın temeli, ihtiyaç duyulan desteği net biçimde belirlemekten geçer. ABD Özel Eğitim Yasası (IDEA) çerçevesinde yer alan tanımlar, farklı işitme ve görme bozukluklarına sahip çocukların hangi programlar altında değerlendirileceğini ve hangi hizmetlerden yararlanacağını belirler.

1. Kör-İşitme Engellilik (Deaf-Blindness)

• Tanım: Eş zamanlı işitme ve görme kayıplarının birleşimi, öyle bir iletişim ve gelişimsel desteğe ihtiyaç doğurur ki, yalnızca görme veya yalnızca işitme bozukluğu programlarıyla karşılanamaz.

• Eğitsel İhtiyaçlar:

  • Öğretim materyallerinin hem işitsel hem dokunsal biçimde sunulması

  • İletişim için dokunsal işaret dili veya Braille destekli sistemler

  • Bireysel rehberlik ve sürekli adaptasyon

2. Sağır Bireyler (Deafness)

• Tanım: O kadar şiddetli bir işitme kaybı ki, işitme cihazı veya implant olsa bile dilsel bilgiyi işitsel olarak işlemeyi büyük ölçüde engeller ve eğitim performansını olumsuz etkiler.

• Eğitsel İhtiyaçlar:

  • İşaret dili eğitimi ve tercüman desteği

  • Dudak okuma (speech reading) ve işitsel rehabilitasyon

  • Yazılı ve görsel destekli öğretim materyalleri

3. İşitme Güçlüğü (Hearing Impairment)

• Tanım: Kalıcı ya da geçici işitme kaybı, ancak “sağır” tanımına girecek kadar şiddetli değil; buna rağmen iletişim ve öğrenme süreçlerinde olumsuz etkiler oluşturur.

• Eğitsel İhtiyaçlar:

  • Amplifikasyon cihazları (işitme cihazı, FM sistemleri)

  • Akustik düzenlemeler ve sınıf içi ses izolasyonu

  • İşitsel eğitim, işitsel dikkat ve algıyı geliştiren programlar

Neden Bu Tanımlar Önemli?

1. Hizmet Planlaması: Hangi çocukların hangi bölümlerde (Part B veya Part C) hangi “ilişkili hizmet”lere hak kazanacağı belirlenir.

2. Bireyselleştirilmiş Eğitim: IEP (Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı) oluştururken ihtiyaçlar net tanımlanır; kaynaklar ve uzman ekipler doğru alana yönlendirilir.

3. Erişilebilirlik ve Eşitlik: Her çocuğun kendi işitme ve görme yeteneğine göre uygun destekle tam katılımı sağlanır.

Eğitimciler, aileler ve uzman ekipler, bu tanımlar üzerinden doğru değerlendirip, çocukların potansiyellerini en iyi şekilde ortaya koyacak stratejileri birlikte oluşturabilir.