İşitme Kaybı Olan Çocuklara Yönelik Özel Eğitim Yasaları: Odyolog'un Rehberliği

İşitme kaybı (HL) olan çocuklara sunulan hizmetler yalnızca tıbbi bir takip değil, aynı zamanda güçlü bir eğitimsel ve yasal zemin üzerine kuruludur. Bu noktada odyologlar, hem çocukların gelişimsel haklarının korunmasında hem de ailelerin doğru yönlendirilmesinde kritik bir rol üstlenir.

IDEA Yasası Nedir? (Individuals with Disabilities Education Act)

ABD merkezli bir düzenleme olan IDEA (Engelli Bireyler Eğitim Yasası), işitme kaybı ve sağırlık gibi durumları “engellilik” kategorisinde değerlendirir. Odyologlar için bu yasa, çocuklara sağlanacak hizmetlerde hukuki dayanak ve rehber ilke niteliğindedir.

📌 IDEA'nın İki Temel Bölümü:

• Part C: 0-3 yaş arası çocuklara erken müdahale hizmetleri sunar.

• Part B: 3-21 yaş arası çocukların eğitimsel, gelişimsel ve işlevsel gereksinimlerini karşılamayı hedefler.

Part C: Doğumdan 3 Yaşa Erken Müdahale Hizmetleri

İşitme kaybı tanısı almış çocuklar için yaşamın ilk yılları, kritik bir gelişim penceresidir. Bu nedenle Part C kapsamında aileye ve çocuğa yönelik kapsamlı bir hizmet paketi sunulur.

Part C Kapsamında Sunulan Başlıca Hizmetler:

• Ev ziyaretleri, aile eğitimi ve danışmanlığı

• Odyoloji ve konuşma-dil patolojisi hizmetleri

• İşaret dili ve alternatif iletişim desteği

• Görme desteği

• İşitsel teknoloji (ör. işitme cihazları) desteği

• Özel eğitim ve yardımcı hizmetler

IFSP Nedir?

Individualized Family Service Plan (IFSP): Her çocuk için 45 gün içinde oluşturulması gereken bireyselleştirilmiş bir gelişim ve destek planıdır.

• En az 2 farklı uzmanlık alanından oluşan ekiple kapsamlı değerlendirme yapılır.

• Çocuğun bilişsel, fiziksel, iletişimsel, sosyal-duygusal ve uyumsal gelişimi değerlendirilir.

• Ailenin kaynakları, öncelikleri ve ihtiyaçları da plana dahil edilir.

• Yıllık değerlendirme + gerekirse 6 ayda bir gözden geçirme yapılır.

Odyologun Rolü:

• Hizmet koordinatörünün işitme kaybı konusunda bilgi eksikliği varsa, odyolog bu boşluğu doldurur.

• Uygun ve hızlı müdahale için sistemi bilinçlendirir.

• Özellikle unilateral, minimal veya yönetilebilir işitme kayıplarında, çocuğun sisteme dahil edilmesinde aktif rol oynar.

Part B: 3-21 Yaş Arası Eğitimsel Hizmetler

Çocuk 3 yaşına geldiğinde yeniden değerlendirme yapılır ve uygunluğu varsa Part B kapsamına geçiş sağlanır.

Part B’nin Hedefi:

• Çocuğa en az kısıtlayıcı ortamda ücretsiz ve uygun bir eğitim sağlamak.

• Individualized Education Plan (IEP) ile çocuğun öğrenme hedefleri ve destek alacağı uzmanlar belirlenir.

D/HH (İşitme Kaybı Olan) Öğrenciler İçin Ek Yükümlülükler:

• Dil ve iletişim ihtiyaçlarının özel olarak değerlendirilmesi

• Akranları ve uzmanlarla doğrudan iletişim olanaklarının sağlanması

• Uygun akademik seviye ve dil temelli eğitim ortamlarının sunulması

Section 504 of the Rehabilitation Act (1973): Ek Eğitimsel Güvence

Bazı çocuklar Part B kapsamına girmeyebilir. Ancak bu, onların destekten yoksun kalacakları anlamına gelmez.

Section 504 ile Sağlanan Haklar:

• Eğitime erişim eşitliği

• Destekleyici teknoloji ve yardımcılar: FM sistemleri, gerçek zamanlı alt yazı, işaret dili tercümanı, not tutucu vb.

• Ancak 504 planı, özel eğitim hizmetleri değil, erişim ve çevresel düzenlemeler sağlar.

• Çocuk sınıf seviyesinde performans gösterdiği sürece, bu plan yeterli görülür.

Yasalarla Güçlenen Odyolojik Hizmet

Odyologlar sadece işitme testi yapan uzmanlar değil; aynı zamanda çocukların eğitimsel haklarını tanıyan ve onları doğru sistemlere yönlendiren profesyonel destekçilerdir. IDEA ve Section 504 gibi yasal düzenlemelerle odyologlar, çocukların potansiyellerine ulaşmaları için hayati bir köprü rolü üstlenir.